NGÔI VỊ - CON NGƯỜI TOÀN DIỆN

Ý chí – Trí khôn – Tình cảm là các phẩm chất của : Ngôi vị - Thân vị - Con người toàn diện - Giống hình ảnh Chúa - Hồn sống. Đặc điểm của : Ngôi vị - Thân vị - Con người toàn diện - Giống hình ảnh Chúa - Hồn sống là sự tự do và độc lập riêng biệt.

Triết học cùng quan điểm như niềm tin của hầu hết mọi người trên thế gian cũng như giáo lý của các tôn giáo lớn, rằng : Con người có hai thành phần - đó là thân xác và linh hồn (linh hồn : phần thiêng liêng có ý thức nằm trong thân thể xác thịt). Nhưng kinh thánh nói gì về vấn đề nêu trên : linh hồn và xác – chúng ta tìm hiểu sau đây.

A.    Con người toàn diện :

“Con người toàn diện” theo kinh thánh bao gồm phần thấy được và phần không thấy được. Phần thấy được là phần thân xác – phần không thấy được là phần tinh thần; thiếu một trong hai thành phần trên thì không thể là con người được.

Sách Sáng thế ký chương hai câu bẩy viết : “⁷ ĐỨC CHÚA là Thiên Chúa lấy bụi từ đất nặn ra con người, thổi sinh khí vào lỗ mũi, và con người trở nên một sinh-vật . Ở đây, nói chung trong các bản dịch Sinh-vật[1], Mạng-sống[2], linh-hồn-sống[3], sanh-linh[4] thì nó đồng nghĩa với : “con người toàn diện” (St 2:7). Trong thực tế, Thiên Chúa sáng tạo Adam là một hữu thể có tự do (xuất phát bởi : ý-chí, trí-khôn, tình-cảm). Sự tự do là một thuộc tính quan trọng còn được gọi là : “giống hình ảnh Thiên-Chúa”; một thuộc tính, mà Chúa ban, không phân biệt, cho hết thảy mọi người. Trong các bản dịch có cùng địa chỉ St 2:7 sau đây có các danh xưng chỉ về Adam cũng như loài người :

·       “sinh vật”: “⁷ ĐỨC CHÚA là Thiên Chúa lấy bụi từ đất nặn ra con người, thổi sinh khí vào lỗ mũi, và con người trở nên một sinh-vật” (b/d Giờ Kinh Phụng Vụ)

·        “mạng sống”: “Ya-vê Thiên-Chúa  đã nắn hình người với bụi lấy từ đất đai và người đã hà hơi sống vào mũi nó và người đã thành mạng sống” (b/d Lm Nguyễn-thế-Thuấn)

·       “linh hồn sống”: ⁷ CHÚA, Đức Chúa Trời nắn lên loài người từ bụi đất, hà sinh khí vào lỗ mũi và người trở nên một linh hồn sống.” (b/d Tin-lành mới 2002 )

·       “sanh linh” “⁷ Giê-hô-va Đức Chúa Trời bèn lấy bụi đất nắn nên hình người, hà sanh khí vào lỗ mũi; thì người trở nên một loài sanh linh.”(b/d Tin lành Truyền thống)

Bảng tóm tiến trình sáng tạo con người :

Thiên-Chúa sáng tạo con người  từ :

Thành phần		Kết quả
Bụi đất	Sinh-khí	Sinh-vật  (con người)

Sinh vật ở đây là con người - trong con người ấy có sự sống, sự hiện-hữu đồng thời là biểu hiện của phẩm chất : Ý trí, Trí-khôn, Tình cảm. Qua biểu hiện đó chúng ta bảo rằng : Ý trí, Trí-khôn, Tình cảm. chính là đặc tính của : một con người - một hồn sống – một sinh linh – một mạng sống – một sinh vật.

Bảng sau đây cho thấy rõ hơn về hồn sống – một sinh linh – một mạng sống – một sinh vật v.v....

Quan sát :

Tạo vật	Nhận thấy chúng có:	Kết luận đó là :
Con người	sự sống	hồn-sống, mạng sống

Vậy hồn-sống hay còn gọi là sinh-vật, sinh linh, mạng sống v.v... chính là bụi đất (vật chất) và sinh khí của Yahweh Đức-Chúa-Trời ban cho (hà hơi) .

Bảng sau cho ta thấy rõ hơn về ý nghĩa của hồn-sống, sinh vật v.v… theo Kinh Thánh.

Tạo vật	Thành-phần
hồn-sống (sinh-vật)	Sinh-khí	Bụi đất   (vật chất)

Nếu như thiếu một trong hai thành tố thì không thể được xem là một hồn sống, sinh vật; hay một linh-hồn , một con người v.v... được.

Xem tiếp bảng dưới :

Thành phần		Kết quả
Bụi đất	Không có sinh-khí	Không có gì hiện hữu

Hoặc là :

Thành phần		Kết quả
Không có bụi đất  (vật chất)	Sinh-khí	Không có gì hiện hữu

Từ khảo sát trên đây; tạo vật được mô tả trong sách Stk 2:7 cho chúng ta thấy có sự “sống” hay sinh khí trong những tạo vật đó và như vậy : tạo vật đó là một hồn sống, một sinh vật v.v... trước mặt Chúa.

Ngoài ra trích đoạn Exe 37 sau đây từ câu một đến câu 14 là một so sánh mô tả rõ về tiến trình sáng tạo con người. Thân thể là bụi đất và Chúa cho thân thể đó sự sống (hơi thở); có sự sống thân thể đó trở nên một con người sống động. Con người đó nhận biết Thiên-Chúa, tức thì Ngài ban cho Thần linh của Ngài. Con người nhận được Thần–linh Chúa đó trở nên linh-hồn-sống, hay sinh-linh còn được thánh Phao-lo gọi là con người toàn diện. 

      Exe 37:1-14  ¹ Tay của Đức Giê-hô-va đặt trên ta; Ngài dắt ta ra trong Thần Đức Giê-hô-va, và đặt ta giữa trũng: nó đầy những hài cốt. ² Đoạn Ngài khiến ta đi vòng quanh những hài cốt ấy; nầy, có nhiều lắm trên đồng trũng đó, và đều là khô lắm. ³ Ngài phán cùng ta rằng: Hỡi con người, những hài cốt nầy có thể sống chăng? Ta thưa rằng: Lạy Chúa Giê-hô-va, chính Chúa biết điều đó! ⁴ Ngài bèn phán cùng ta rằng: Hãy nói tiên tri về hài cốt ấy, và bảo chúng nó rằng: Hỡi hài cốt khô, khá nghe lời Đức Giê-hô-va. ⁵ Chúa Giê-hô-va phán cùng những hài cốt ấy rằng: Nầy, ta sẽ phú hơi thở vào trong các ngươi, và các ngươi sẽ sống. ⁶ Ta sẽ đặt gân vào trong các ngươi, sẽ khiến thịt mọc lên trên các ngươi, và che các ngươi bằng da. Ta sẽ phú hơi thở trong các ngươi, và các ngươi sẽ sống; rồi các ngươi sẽ biết ta là Đức Giê-hô-va. ⁷ Vậy ta nói tiên tri như Ngài đã phán dặn ta; ta đương nói tiên tri, thì có tiếng, và nầy, có động đất: những xương nhóm lại hiệp với nhau. ⁸ Ta nhìn xem, thấy những gân và thịt sanh ra trên những xương ấy; có da bọc lấy, nhưng không có hơi thở ở trong. ⁹ Bấy giờ Ngài phán cùng ta rằng: Hỡi con người, hãy nói tiên tri cùng gió; hãy nói tiên tri và bảo gió rằng: Chúa Giê-hô-va phán như vầy: Hỡi hơi thở, khá đến từ gió bốn phương, thở trên những người bị giết, hầu cho chúng nó sống. ¹⁰ Vậy ta nói tiên tri như Ngài đã phán dặn ta, và hơi thở vào trong chúng nó; chúng nó sống, và đứng dậy trên chân mình, hiệp lại thành một đội quân rất lớn.  ¹¹ Ngài phán cùng ta rằng: Hỡi con người, những hài cốt nầy, ấy là cả nhà Y-sơ-ra-ên. Nầy, chúng nó nói rằng: Xương chúng ta đã khô, lòng trông cậy chúng ta đã mất, chúng ta đã tuyệt diệt cả! ¹² Vậy, hãy nói tiên tri, và bảo chúng nó rằng: Chúa Giê-hô-va phán như vầy: Hỡi dân ta, nầy, ta sẽ mở mồ mả các ngươi, làm cho các ngươi lại lên khỏi mồ mả, và ta sẽ đem các ngươi về trong đất của Y-sơ-ra-ên. ¹³ Hỡi dân ta, các ngươi sẽ biết ta là Đức Giê-hô-va, khi ta đã mở mồ mả các ngươi, và làm cho các ngươi lại lên khỏi mồ mả. ¹⁴ Ta sẽ đặt Thần ta trong các ngươi, và các ngươi sẽ sống. Ta sẽ lại lập các ngươi; trong đất riêng của các ngươi; rồi các ngươi sẽ biết rằng ta, Đức Giê-hô-va, sau khi hứa lời ấy thì đã làm thành, Đức Giê-hô-va phán vậy.

Trở lại nội dung lời Chúa trong sáng thế chương hai câu bẩy (St 2:7) : Từ không có bất cứ sinh vật nào hiện hữu - Thiên Chúa phán một lời, muôn loài liền có và được dựng nên. 

Kh 4:11 ¹¹ “Lạy Chúa là Thiên Chúa chúng con, Ngài xứng đáng lãnh nhận vinh quang, danh dự và uy quyền, vì Ngài đã dựng nên muôn vật, và do ý Ngài muốn, mọi loài liền có và được dựng nên.”

Do thái 11:3 “³ Nhờ đức tin, chúng ta hiểu rằng vũ trụ đã được hình thành bởi lời của Thiên Chúa; vì thế, những cái hữu hình là do những cái vô hình mà có”.

Như vậy, trước khi Adam được sáng tạo. Ông hoàn toàn không hiện hữu ở bất cứ trạng thái nào. Khi Chúa dựng nên Ông từ bụi đất, Người ban cho bụi đất đó, sự sống, hơi thở (Tv 104:30.Giop 33:4. Xa 12:2); khi đó,ông mới  hiện hữu và sống động  (Cv 17:28).

Ngay khi Thiên Chúa sáng tạo Adam. Ông hiện hữu như một sinh vật, một hồn sống, một mạng sống có ý chí , trí khôn, tình cảm; vì thế, ông có tự chủ, tự do; mà Kinh thánh còn gọi là “ giống hình ảnh Chúa”. Sự tự chủ, tự do đó đã giúp Ông chọn lựa để : một là, đi theo đường lối Chúa (biểu tượng : Cây sự sống); hai là, đi theo ý riêng (biểu tượng : Cây thiện ác).

Adam chọn lựa sống theo đường lối Chúa – kết quả ông được làm con Chúa (Lu 3:38) – trong tâm hồn ông có Thần khí Chúa ở cùng; hay nói cách khác trong tâm hồn ông có Thiên-Chúa Cha – Thiên-Chúa Con và Thần Thiên-Chúa (Thần Chúa : sông nước sự sống) ở cùng . Những ai chọn Chúa ngày hôm nay cũng vậy – Sau khi tuyên xưng niềm tin vào Thiên-Chúa và cam kết thi hành mọi điều răn (I Gioan 3:24. Gioan 14:21) Ngài dạy thì trong tâm hồn người ấy có Chúa Cha – Chúa Con – và Thần Thiên-Chúa ngự trị; nói cách khác họ trở nên đền thờ sống động của Thiên-Chúa. Những người này được thánh Phao-lô viết như sau : ^“23 Nguyện chính Thiên Chúa là nguồn mạch bình an, thánh hoá toàn diện con người anh em, để thần trí (spirit), tâm hồn(mạng sống, soul), và thân-thể (body) anh em, được gìn giữ vẹn toàn, không gì đáng trách, trong ngày Đức Giê-su Ki-tô, Chúa chúng ta, quang lâm”(I Te 5:23).

Trích đoạn trên thánh Phao-lo nói đến người có Chúa ngự trị trong họ, trong con người toàn diện đó - họ có thêm thành phần là thần linh Chúa. Ngược lại người không có Chúa trong họ thuần túy chỉ : tâm hồn và thân xác. Tâm hồn và thân xác còn được gọi là mạng sống, sinh linh, hồn sống v.v…

B.     Ngôi vị - Thân vị

Con người toàn diện - Giống hình ảnh Chúa - Hồn sống –sinh linh – mạng sống  là các từ ngữ chúng ta thường đọc, nghe. Vậy quy ước nào để một : Con người toàn diện - Giống hình ảnh Chúa - Hồn sống –sinh linh – mạng sống  được xưng hô là thân vị hoặc ngôi vị ?

Đọc lời Chúa trong sách Giô-na : “¹² Ông bảo họ : “Hãy đem tôi ném xuống biển thì biển sẽ lặng đi, không còn đe dọa các ông nữa ; vì tôi biết là tại tôi mà các ông gặp cơn bão lớn này.” ¹³ Những người ấy cố chèo vào đất liền, nhưng không thể được vì biển mỗi lúc một động thêm, uy hiếp họ. ¹⁴ Họ kêu cầu ĐỨC CHÚA và thưa : “Ôi, lạy ĐỨC CHÚA, ước gì chúng con không phải chết vì mạng sống người này, và xin đừng đổ máu vô tội trên đầu chúng con ; vì lạy ĐỨC CHÚA, chính Ngài đã hành động tuỳ theo sở thích.” (Giô-na 1:12-14)

Chính Ngài đã hành động tuỳ theo sở thích ! Đây là thuộc tính nói lên một “thân vị - ngôi vị” có tự do riêng biệt phát xuất bởi các phẩm chất : ý chí – trí khôn – tình cảm. Thiên-Chúa Cha toàn năng, hằng hữu, tự hữu là đấng siêu việt – là Đấng mà không ai có thể thấy được bằng con mắt xác thịt (I Ti 6:16. I Gioan 4:12. Gioan 6:46); thế nhưng, Ngài tự bày tỏ cho loài người trong kinh thánh về chính Ngài, giới hạn ít là qua các phẩm chất : ý chí – trí khôn – tình cảm. Chúng ta đọc các trích đoạn sau đây để tìm hiểu về sự bày tỏ qua các khía cạnh đó :

·         Ý chí :  Sách Ê-sai viết về phẩm chất ý chí nơi Thiên-Chúa như sau : “²⁴ ĐỨC CHÚA các đạo binh đã thề rằng : “Quả thật, Ta định làm sao, sẽ nên như thế; Ta quyết thế nào, sẽ thành như vậy. (Es 14:24)

·         Trí khôn : Sách Roma viết về trí khôn nơi Thiên-Chúa  như sau : “³³ Sự giàu có, khôn ngoan và thông suốt của Thiên Chúa sâu thẳm dường nào ! Quyết định của Người, ai dò cho thấu ! Đường lối của Người, ai theo dõi được ! (Roma 11:33)

·         Tình cảm :  Sách xuất hành viết về tình cảm nơi Thiên-Chúa như sau : “¹³ Còn dân đã chuộc về, Ngài yêu thương dìu dắt, lấy quyền lực dẫn đưa tới đất thiêng Ngài ngự” ( Xu 15:13).

Thiên-Chúa sáng tạo loài người cũng có các phẩm chất nêu trên giống như Ngài. Ý chí - Trí khôn - Tình cảm là ba phẩm chất của con người toàn diện (tinh thần và thể xác); nhờ có ba phẩm chất này nên con người còn được xem là một ngôi vị, một thân vị. Ngôi vị, thân vị là một quy ước nêu rõ sự khác biệt giữa loài người và các động vật khác điều này đồng nghĩa với lời Thiên-Chúa khải thị cho biết về vị trí của loài người khi Ngài sáng tạo như sau : “²⁷ Thiên Chúa sáng tạo con người theo hình ảnh mình,Thiên Chúa sáng tạo con người theo hình ảnh Thiên Chúa,Thiên Chúa sáng tạo con người có nam có nữ.” (St 1:27).

Như vậy khi nói đến một ngôi vị chúng ta có thể liên tưởng một loạt các nhóm chữ đồng nghĩa như sau : một con người toàn diện - một hồn sống - một sinh vật có ý chí - trí khôn - tình cảm; hoặc một sinh vật được sáng tạo giống hình ảnh Chúa.

Trích đoạn sau liệt kê cả ba phẩm chất của con người toàn diện : “²⁶ Bởi thế, Thiên Chúa đã để mặc họ buông theo dục tình đồi bại. Đàn bà không quan hệ theo lẽ tự nhiên, mà lại làm điều trái tự nhiên. ²⁷ Đàn ông cũng vậy, không quan hệ với đàn bà theo lẽ tự nhiên, mà lại đem lòng thèm muốn lẫn nhau : đàn ông bậy bạ với đàn ông. Như vậy là chuốc vào thân hình phạt xứng với sự lầm lạc của mình. ²⁸ Vì họ đã không thèm nhận biết Thiên Chúa, nên Người đã để mặc họ theo trí óc lệch lạc mà làm những điều bất xứng, ²⁹ lòng họ đầy bất chính, xấu xa, tham lam, độc ác đủ thứ ; nào là ganh tị, giết người, cãi cọ, mưu mô, thâm hiểm ; nào là nói hành nói xấu, ³⁰ vu oan giá hoạ. Họ thù ghét Thiên Chúa, ngạo ngược, kiêu căng, khoác lác, giỏi làm điều ác, không vâng lời cha mẹ, ³¹ không có lương tri, không giữ lời hứa, không chút tình cảm, không chút xót thương. ³² Họ thừa biết phán quyết của Thiên Chúa là : hễ ai làm những điều như vậy thì đáng chết. Thế mà không những họ cứ phạm những tội đó, lại còn tán thành những kẻ làm như vậy.” (Roma 1:26-33)

·         Ý chí : Các câu 26-27 : quyết chí làm điều trái với tự nhiên.

·         Trí khôn :  Các âu 28 và 32 : khả năng nhận biết phải trái.

·         Tình cảm : Các câu 29-31 : cảm xúc và hướng về những việc mà hậu quả gây tai hại cho cá nhân và tha nhân.

Tóm tắt : Ý chí – Trí khôn – Tình cảm chính là các phẩm chất của : Ngôi vị - Thân vị - Con người toàn diện - Giống hình ảnh Chúa - Hồn sống. Đặc điểm của : Ngôi vị - Thân vị - Con người toàn diện - Giống hình ảnh Chúa - Hồn sống là sự tự do và độc lập riêng biệt.

Kính trong Chúa Giê-su

Lê văn Bình

---

[1] Công-Giáo.Giờ Kinh Phụng Vụ.

[2] Lm Nguyễn-Thế-Thuấn. 1976.

[3] Tin-Lành. Bản Dịch Mới 2002

[4] Tin -Lành. Bản Dịch Truyền Thống.